KAJIAN KES - SARA NADZIRAH ZULKIFLI v. KHIRULANUAR MOHAMADIAH
1. Di dalam kes ini, Plaintif, seorang influencer di media sosial, telah menyaman Defendan, seorang individu yang menjalankan perniagaan menjual durian secara sambilan, di atas dakwaan perlanggaran hakcipta.
2. Kedua-dua Plaintif dan perniagaan Defendan masing-masing mempunyai jumlah pengikut (followers) yang ramai di media sosial masing-masing.
3. Pada masa yang material, Plaintif telah memuatnaik satu video berdurasi 51 saat di laman Instagramnya yang menunjukkan beliau sedang makan, menjamu selera menikmati buah durian yang dibeli oleh beliau daripada seorang peniaga.
4. Bagi tujuan mempromosikan perniagaan durian miliknya, Defendan kemudiannya telah memuatnaik video Plaintif tersebut ke dalam laman facebook perniagaan Defendan.
5. Plaintif telah mendakwa bahawa Video tersebut telah digunakan oleh Defendan tanpa mendapat kebenaran daripada Plaintif dan oleh dengan itu, telah melanggar hakcipta milik Plaintif.
6. Defendan telah membangkitkan beberapa isu sebagai pembelaan iaitu bahawa video tersebut telah terlebih dahulu tersebar di Whatsapp Group yang turut disertai oleh Defendan, bahawa Defendan telah menyertakan penafian (disclaimer) disamping video tersebut, bahawa Defendan cuba untuk menghubungi Plaintif dan bahawa Defendan tidak mendapat sebarang manfaat daripada pemuatnaikan video tersebut.
PERSOALAN UNDANG-UNDANG
7. Mahkamah perlu memutuskan samada terdapatnya perlanggaran hak cipta dan samada pembelaan-pembelaan yang dibangkitkan oleh Defendan boleh diterima sebagai pembelaan.
DAPATAN MAHKAMAH TINGGI
8. Mahkamah di dalam kes ini telah menyentuh berkenaan dengan definisi seorang influencer ataupun pempengaruh. Mahkamah dipetik sebagai berkata:
An influencer on social media is someone who has established credibility in a specific area or industry and through social media is able to persuade or influence others to act on his or her recommendations for purchasing goods or services. It can be a rather effective marketing tool.
9. Mahkamah telah memutuskan bahawa Defendan telah melanggar hak cipta Plaintif dengan memuatnaik video tersebut ke akaun Facebook milik Defendan tanpa izin. Mahkamah dipetik seperti berikut:
The Plaintiff is the owner of the copyright in the Video. By posting the Video on the Defendant's FB without her consent, the Defendant infringed her copyright.
10. Mahkamah juga menolak alasan dan penjelasan Defendan sebagai pembelaan, dan memutuskan bahawa alasan-alasan dan penjelasan-penjelasan yang dibangkitkan bukanlah pembelaan yang sah atau menjadi isu yang perlu dipertimbangkan. Mahkamah dipetik sebagai berkata:
The Defendant then alleges that the Video had been circulated on a Whatsapp group that he belonged to; that he does not know the Plaintiff; that the words that he put alongside the Video amount to a disclaimer and/or apology; that he was reaching out to the Plaintiff to give her some of the Defendant's products; that by uploading it he was in effect asking anyone who knew her to inform her to contact the Defendant; that he did not derive any benefit or opportunity from uploading it; and that he meant her no harm.
In my view, none of those excuses afford him an defence to the Plaintiff's claim, and none of them raise any issue to be tried. In the upshot, I am allowing the Summary Judgment Application.
11. Sebagai hasilnya, Mahkamah seterusnya memutuskan bahawa Plaintif berhak atas tuntutannya. Oleh itu, keputusan mahkamah adalah bahawa tuntutan Plaintif dibenarkan. Mahkamah turut memutuskan agar Defendan untuk menurunkan video tersebut, meminta maaf kepada Plaintif di akaun Facebook miliknya, dan membayar kos kepada Plaintif. Pampasan di dalam kes ini akan ditentukan kemudian.
(kes diputuskan di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur pada Januari 2023)
_________________________
Penafian: Rencana ini diterbitkan dengan tujuan untuk kesedaran dan pengetahuan umum. Mana-mana bahagian yang terkandung di dalam rencana ini tidak boleh dijadikan panduan untuk memulakan tindakan undang-undang secara sendirian, tanpa terlebih dahulu merujuk kepada seorang peguam yang berpengalaman.
Untuk sebarang maklumat lanjut berkenaan dengan rencana ini atau untuk mengatur sesi konsultasi guaman, anda boleh berhubung dengan mana-mana peguam pilihan anda, atau pun anda boleh menghubungi kami melalui whatsapp dengan menekan imej diatas.
1. Akta Hakcipta telah menggariskan 11 kesalahan-kesalahan yang boleh didakwa di Mahkamah. Kesalahan-kesalahan tersebut sebahagiannya adalah seperti yang berikut:
(i) Apabila seseorang itu membuat cetakan untuk tujuan jualan atau sewaan sesuatu karya hakcipta yang dicuri;
(ii) Apabila seseorang itu menjual, menyewakan, atau untuk tujuan perniagaan, menawarkan untuk menjual atau menyewakan karya hakcipa yang dicuri;
(iii) Apabila seseorang itu mengedarkan karya hakcipta yang dicuri;
(iv) Apabila seseorang itu memiliki sesuatu karya hakcipta yang dicuri (yang bukan digunakan untuk kegunaan peribadi);
(v) Apabila seseorang itu, untuk tujuan perniagaan, mempamerkan kepada umum suatu karya hakcipta yang dicuri;
(vi) Apabila seseorang itu membawa masuk ke dalam negara sesuatu karya hakcipta yang dicuri;
(vii) Apabila seseorang itu memiliki sesuatu bahan yang digunakan untuk membuat salinan karya hakcipta yang dicuri, sebagai contohnya memiliki alat penyalin DVD atau DVD-R untuk tujuan membuat salinan cetak rompak.
2. Bagi maksud kesalahan-kesalahan (i) hingga (vi), sesiapa yang mempunyai 3 atau lebih karya hakcipta di dalam format yang sama, melainkan beliau boleh membuktikan sebaliknya, beliau dianggap memiliki karya tersebut bukan dengan tujuan untuk kegunaan peribadi.
3. Sekiranya seseorang itu disabitkan di atas kesalahan-kesalahan (i) hingga (vi) di atas, beliau boleh dikenakan hukuman denda tidak kurang dari RM2,000.00 dan tidak lebih dari RM20,000.00 untuk setiap salinan karya hakcipta yang dicuri, atau hukuman penjara tidak melebihi 5 tahun atau kedua-duanya sekali.
4. Untuk kesalahan seterusnya, beliau boleh dikenakan hukuman denda tidak kurang dari RM4,000.00 dan tidak lebih dari RM40,000.00 untuk setiap salinan karya hakcipta yang dicuri, atau hukuman penjara tidak melebihi 10 tahun atau kedua-duanya sekali.
5. Apa maksud kesalahan seterusnya? Sebagai contoh, seseorang itu telah didakwa menjual salinan cetak rompak dua buah tajuk filem. Untuk filem yang pertama, beliau boleh didenda tidak kurang dari RM2,000 untuk satu salinan atau penjara tidak lebih dari 5 tahun, atau kedua-duanya. Untuk filem yang kedua, beliau boleh didenda tidak kurang dari RM4,000 untuk satu salinan atau penjara tidak lebih dari 10 tahun atau kedua-duanya. Bayangkan apabila kedua-duanya dicampur.
6. Sekiranya seseorang itu disabitkan di atas kesalahan (vii), beliau boleh dikenakan hukuman denda tidak kurang dari RM4,000.00 dan tidak lebih dari RM40,000.00 untuk setiap bahan atau alat untuk menciplak karya hakcipta yang dicuri, atau hukuman penjara tidak melebihi 10 tahun atau kedua-duanya sekali.
7. Untuk kesalahan seterusnya, beliau boleh dikenakan hukuman denda tidak kurang dari RM8,000.00 dan tidak lebih dari RM80,000.00 untuk setiap salinan karya hakcipta yang dicuri, atau hukuman penjara tidak melebihi 20 tahun atau kedua-duanya sekali.
8. Kesalahan-kesalahan yang dinyatakan di dalam seksyen 41 (1) adalah kesalahan-kesalahan yang boleh dikompaun. Pihak penguasa boleh mengkompaun individu yang terlibat didalam kesalahan-kesalahan ini. Sekiranya individu tersebut dapat membayar kompaun, prosiding tidak akan diteruskan terhadap beliau.
9. Kadar jaminan yang dikenakan terhadap individu-individu yang dituduh melakukan kesalahan-kesalahan di bawah Hakcipta berbeza-beza mengikut jenis kesalahan.
10. Pada 2014, 4 orang telah di dakwa atas pertuduhan mengedar 1405 drama bersiri secara langgaran, Mahkamah menetapkan amaun jaminan sebanyak RM50,000.00 setiap seorang.
11. Pada tahun 2017, dua orang juruelektrik telah didakwa di atas pertuduhan memiliki 155 alat penyalin DVD-RW dan 270 salinan langgaran DVD filem pelbagai tajuk. Amaun jaminan yang dikenakan adalah RM100,000.00 setiap seorang.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
1. Perlanggaran hakcipta pada lazimnya berlaku apabila seseorang melakukan tindakan seperti menciplak, mengguna, mengedar, menyewakan atau menjual sesuatu karya hakcipta tanpa kebenaran ataupun lesen daripada pemilik hakcipta tersebut.
2. Tindakan yang terbaik adalah tindakan melalui Saman di Mahkamah. Apabila pemilik kepada karya hakcipta mengambil tindakan di Mahkamah terhadap individu yang melanggar hakcipta tersebut, di antara remedi yang boleh dituntut daripada individu tersebut adalah seperti berikut:
(a) Perintah Injunksi
(b) Gantirugi
(c) Akaun Keuntungan
(d) Gantirugi Statutori
(e) Apa-apa perintah yang difikir bersesuaian oleh Mahkamah.
3. Perintah Injunksi, di dalam bahasa mudahnya, adalah satu perintah khas oleh Mahkamah yang menghalang suatu pihak daripada terus melakukan sesuatu tindakan. Ianya turut termasuk perintah khas agar sesuatu tindakan dijalankan oleh pihak tersebut.
4. Di dalam konteks perbincangan di sini, Perintah Injunksi pada lazimnya melibatkan arahan Mahkamah agar perbuatan menciplak, mengedar atau menjual sesuatu karya hakcipta tersebut dihentikan.
5. Gantirugi pula adalah bayaran pampasan yang perlu dibayar oleh individu yang melanggar hakcipta kepada pemilik karya.
6. Akaun keuntungan atau pun accounts of profit adalah sejenis gantirugi yang boleh dituntut apabila pihak yang melanggar hakcipta telah mengaut keuntungan hasil daripada perlanggaran hakcipta tersebut.
7. Ini membolehkan pemilik hakcipta mendapatkan kesemua keuntungan yang telah dibuat melalui penjualan atau penyewaan sesuatu karya hakcipta daripada pihak yang melanggar hakcipta tersebut.
8. Gantirugi statutori adalah gantirugi wajib yang perlu dibayar oleh pihak yang melanggar hakcipta tersebut. Pihak yang melanggar hakcipta boleh dikenakan kedua-dua gantirugi dan gantirugi wajib jika didapati melanggar hakcipta.
9. Amaun gantirugi statutori ini adalah tidak lebih daripada RM25,000.00 bagi setiap karya tetapi tidak boleh lebih daripada RM500,000.00 secara keseluruhan.
10. Perintah yang difikirkan sesuai oleh Mahkamah bermaksud apa-apa perintah selain daripada remedi-remedi yang dinyatakan di atas.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
KAJIAN KES HAKCIPTA : ELIAS IDRIS v SYAMSUL YUSOF & LAIN-LAIN
1. Kes ini melibatkan tindakan saman Hakcipta oleh Plaintif yang merupakan penulis novel yang bertajuk "Aku Bohsia" terhadap Defendan yang merupakan pengarah dan penulis skrip bagi filem "Bohsia: Jangan Pilih Jalan Hitam" pada tahun 2016.
2. Kes yang pada asalnya dimulakan di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur oleh Plaintif, di mana Mahkamah telah memberikan keputusan yang berpihak kepada Defendan. Plaintif telah merayu ke Mahkamah Rayuan dimana Mahkamah rayuan memberikan keputusan berpihak kepada Plaintif.
3. Defendan seterusnya telah membuat rayuan ke Mahkamah Persekutuan di mana Mahkamah Persekutuan telah mengembalikan keputusan Mahkamah Tinggi, membatalkan keputusan Mahkamah Rayuan dan memberi keputusan berpihak kepada Defendan.
4.Apa yang berlaku di dalam kes ini adalah Plaintif, selepas menonton filem "Bohsia: Jangan Pilih Jalan Hitam" telah mendakwa terdapat persamaan dari segi tema, plot, mesej, watak dan lain-lain lagi diantara filem arahan Defendan dengan novel tulisan beliau.
5. Defendan juga memfailkan tuntutan balas terhadap Plaintif di atas dakwaan bahawa Plaintif, melalui penulisan-penulisan di dalam blog beliau, telah memfitnah Defendan.
6. Setelah membuat penilaian yang cukup terperinci, Mahkamah Tinggi telah menolak tuntutan Plaintif dan membenarkan tuntutan balas Defendan. Di antara dapatan-dapatan Mahkamah Tinggi yang menarik di dalam kes ini adalah seperti berikut:
(a) Untuk berjaya didalam suatu tindakan saman bagi perlanggaran Hakcipta, Plaintif hendaklah terlebih dahulu membuktikan kepada Mahkamah bahawa:
i. Novel Plaintif boleh dilindungi di bawah Akta Hakcipta;
ii. Plaintif adalah pemilik Hakcipta terhadap novel tersebut; dan
iii. Defendan telah melanggar Hakcipta yang dimiliki oleh Plaintif.
(b) Untuk berjaya di dalam dakwaan bahawa telah berlaku perlanggaran Hakcipta, Plaintif hendaklah membuktikan kepada Mahkamah bahawa:
i. terdapat Persamaan Objektif yang mencukupi (sufficient objective similarity) di antara karya asal dengan karya yang melanggar Hakcipta;
ii. terdapat Hubungan Bersebab (causal connection) di mana karya yang melanggar Hakcipta sememangnya menciplak karya asal;
iii. apa yang diciplak adalah sebahagian besar (substantial) karya asal.
(c) Mahkamah tidak akan memberi sebarang penilaian terhadap dakwaan persamaan kandungan sekiranya kandungan tersebut adalah idea umum atau perkara biasa (common place).
(d) Mahkamah mendapati bahawa tema Bohsia adalah tema masalah sosial yang lazim di dalam masyarakat. Bahkan ianya telah wujud sebelum daripada penerbitan novel Plaintif lagi. Oleh yang demikian, tema umum seperti Bohsia atau Mat Rempit adalah isu umum dan perkara biasa yang tidak boleh dilindungi Hakcipta.
7. Mahkamah tertinggi di Malaysia iaitu Mahkamah Persekutuan telah bersetuju dengan dapatan Hakim di Mahkamah Tinggi dan mengembalikan keputusan Mahkamah Tinggi yang berpihak kepada Defendan.
8. Apa yang kita boleh simpulkan daripada kajian kes di atas adalah; sebelum pemilik sesebuah karya boleh mengambil tindakan perlanggaran hakcipta, beliau hendaklah terlebih dahulu memenuhi 3 syarat yang disebutkan di atas iaitu karya beliau termasuk di dalam karya yang dilindungi Hakcipta, beliau adalah pemilik karya tersebut dan telah berlaku perlanggaran terhadap Hakcipta karya tersebut.
9. Sekiranya pemilik tersebut gagal memenuhi syarat-syarat ini, maka beliau tidak boleh memulakan tindakan di Mahkamah ataupun tindakan beliau di Mahkamah akan berakhir dengan kegagalan.
10. Selepas berjaya membuktikan bahawa karya tersebut sememangnya dilindungi oleh Hakcipta dan beliau pula adalah pemilik Hakcipta tersebut, beliau perlu pula memenuhi syarat-syarat perlanggaran di atas iaitu terdapatnya persamaan objektif, hubungan bersebab dan juga penciplakan berlaku terhadap sebahagian besar karya beliau.
11. Adalah mustahak untuk memastikan bahawa tindakan tidak dibuat keatas sesuatu yang berbentuk tema umum kerana Hakcipta tidak melindungi sesuatu idea atau tema, tetapi perlestarian idea yang unik dan tersendiri.
12. Oleh yang demikian, adalah sangat penting kepada seseorang pemilik karya tersebut untuk mendaftar karya mereka dan mendapatkan nasihat peguam untuk memastikan syarat-syarat perlanggaran dapat dibuktikan dengan baik dan jelas.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
KEADAAN BAGAIMANA PERLINDUNGAN HAKCIPTA AKAN DIKECUALIKAN
1. Sebagaimana yang telah kita jelaskan pada rencana sebelum ini (boleh di baca DI SINI), selama mana sesuatu karya dilindungi di bawah Akta Hakcipta 1987, pemilik Hakcipta mempunyai hak eksklusif untuk mengawal bagaimana karya beliau di cetak semula, ditunjukkan atau dikomersialkan.
2. Walau bagaimana pun Akta Hakcipta 1987 telah memberikan panduan di dalam keadaan bagaimana perlindungan Hakcipta terhadap sesuatu karya tersebut akan dikecualikan.
3. Apakah yang dimaksudkan dengan pengecualian perlindungan? Ianya bermaksud, sekiranya berlaku keadaan-keadaan sebagaimana yang diperuntukkan oleh Akta berkaitan dengan penggunaan sesuatu karya itu, ianya tidak akan dianggap sebagai perlanggaran hakcipta.
4. Pencipta karya tidak boleh menguatkuasakan hak eksklusif untuk mengawal karya beliau di dalam keadaan-keadaan, diantara lainnya, seperti yang berikut:
(a) karya beliau digunakan untuk tujuan kajian, pembelajaran peribadi, kritikan, ulasan dan untuk tujuan penyampaian berita atau isu semasa selama mana ianya dibuat menerusi urusan yang adil (fair dealing) dan tajuk karya serta penciptanya disebut;
(b) karya beliau digunakan untuk tujuan parodi;
(c) karya seni beliau turut disertakan didalam suatu filem atau siaran kerana ianya terletak di tempat awam;
(d) pengeluaran dan pengedaran model salinan karya seni beliau yang terletak di tempat awam;
(e) karya beliau termasuk kedalam karya seni, rakaman suara, filem atau siaran secara kebetulan;
(f) karya beliau digunakan dalam bentul ilustrasi yang digunakan untuk tujuan pengajaran (teaching);
(g) karya beliau digunakan untuk tujuan peperiksaan (examination) samada sebagai soalan atau jawapan;
(h) pengeluaran semula sesuatu siaran di sekolah dan universiti terhadap apa-apa siaran yang ditujukan untuk sekolah dan universiti itu sendiri.
(i) penggunaan sesuatu siaran untuk tujuan kegunaan persendirian;
(j) karya beliau digunakan dan digubah kedalam format untuk kegunaan orang kelainan upaya (OKU) yang cacat pendengaran atau penglihatan oleh badan yang tidak berasaskan keuntungan (non-profit organization);
(k) karya sastera beliau dibaca di tempat awam selama mana dinyatakan penciptanya;
(l) karya beliau digunakan oleh Arkib atau Perpustakaan Negara/Negeri atas arahan kerajaan selama mana ianya tidak berasaskan keuntungan dan tiada bayaran dikenakan untuk pertunjukan karya tersebut kepada orang awam;
(m) karya beliau digunakan oleh kelab atau institusi tidak berasaskan keuntungan di mana penggunaan tersebut adalah untuk pertunjukan amal dan tiada bayaran di kenakan.
5. Di atas adalah di antara keadaan-keadaan di mana pencipta atau pemilik Hakcipta tidak akan mengawal penggunaan karya-karya mereka atau di dalam erti kata lain, tiada perlindungan Hakcipta dikenakan apabila karya pencipta tersebut digunakan di dalam keadaan-keadaan yang dinyatakan.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
TEMPOH MASA PERLINDUNGAN HAKCIPTA SESUATU KARYA DI BAWAH AKTA HAKCIPTA 1987.
1. Berapakah tempoh masa perlindungan Hakcipta yang diperuntukan di dalam Akta Hakcipta 1987 untuk sesuatu karya? Perlindungan Hakcipta bagi sesuatu karya sastera, muzik atau seni diberikan sepanjang hayat pencipta karya tersebut. Perlindungan akan berterusan selama 50 tahun selepas kematian pencipta karya tersebut.
Sekiranya En. Bambang Shah telah mencipta sebuah lagu, maka Hakcipta En. Bambang Shah ke atas lagu tersebut akan berkekalan selama hayat beliau. Selepas kematian En. Bambang Shah, Hakcipta ke atas lagu tersebut akan kekal sehingga lah tempoh 50 tahun luput dari tarikh kematian beliau.
2. Sekiranya karya sastera, muzik atau seni itu tidak pernah diterbitkan semasa hayat penciptanya dan hanya diterbitkan selepas kematian beliau, maka perlindungan selama 50 tahun akan diberikan pada permulaan tahun selepas tahun karya tersebut diterbitkan buat pertama kali.
3. Bagi karya yang mempunyai lebih daripada seorang pencipta, maka 50 tahun akan dikira daripada tarikh kematian pencipta karya yang terakhir.
4. Bagi karya-karya yang diterbitkan, rakaman bunyi, siaran, filem dan persembahan, perlindungan Hakcipta diberikan selama 50 tahun
yang dikira dari permulaan tahun selepas tahun karya tersebut diterbitkan buat pertama kali.
5. Apakah maksud "dikira dari permulaan tahun selepas tahun karya tersebut diterbitkan buat pertama kali"? Maksudnya sekiranya sesuatu rakaman bunyi atau filem itu diterbitkan pada bulan September 2020, maka tempoh masa 50 tahun akan dikira bermula dari bulan Januari 2021.
HAK EKSKLUSIF
6. Apakah hak pencipta keatas "aset" intelek mereka selama mana ianya masih di dalam tempoh perlindungan Hakcipta? Pencipta karya, secara ringkasnya, akan menikmati hak eksklusif untuk mengawal dan menentukan bagaimana karya beliau digunakan.
7. Hak kawalan ini termasuklah hak untuk mengawal:
serta memberikan (atau menolak) kebenaran dan lesen kepada mana-mana pihak ketiga yang ingin menggunakan karya-karya beliau.
8. Pencipta berhak menuntut bayaran ataupun apa-apa bentuk ganjaran ataupun mengambil tindakan undang-undang terhadap mana-mana pihak yang mengeksploitasi karya-karya mereka tanpa kebenaran ataupun lesen.
DOMAIN AWAM
9. Apa yang akan berlaku selepas jangka masa yang ditetapkan untuk perlindungan hakcipta sesuatu karya itu luput? Apabila perlindungan Hakcipta itu luput maka karya tersebut akan menjadi domain awam (public domain).
10. Apa itu domain awam? Ianya bermaksud aset intelek yang telah menjadi hak milik awam di mana sesiapa sahaja boleh menggunakan aset tersebut tanpa memerlukan lesen atau kebenaran.
11. Sebagai contoh karya terkenal pengarah George A Romero, The Night of the Living Dead dan adaptasi filem Peter Pan yang pertama oleh Universal Pictures adalah di antara filem-filem yang telah menjadi milikan awam.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
MEMAHAMI JENIS KARYA-KARYA YANG DILINDUNGI DIBAWAH AKTA HAKCIPTA (1987).
1. Sebagaimana yang telah kita ketahui, jenis karya-karya yang dilindungi di bawah Akta Hakcipta 1987 adalah karya sastera, muzik, seni, filem, rakaman bunyi, siaran dan karya terbitan.
2. Sebagaimana yang kita sedia maklum juga, syarat-syarat utama sesuatu karya itu boleh berhak mendapat perlindungan Hakcipta adalah ianya hendaklah dilestarikan ke dalam bentuk material dan ianya tidak boleh sekadar sesuatu idea yang hanya berlegar-legar di dalam minda penciptanya.
2. Jadi melalui bahagian 2 ini kami akan merungkai apakah jenis karya-karya ini dengan lebih dalam? Jenis karya yang bagaimana yang boleh dikatakan sebagai karya sastera, muzik, seni, filem, rakaman bunyi, siaran dan karya terbitan?
KARYA SASTERA
3. Karya sastera (literary works) adalah karya berbentuk teks (textual) (dengan atau tanpa ilustrasi) tanpa dramatisasi (dramatization) ataupun persembahan. Bahasa mudahnya; apa sahaja karya berbentuk teks yang yang melibatkan:
4. Walaubagaimana pun teks daripada kerajaan atau badan berkanun atau penghakiman Mahkamah, Tribunal dan seumpamanya, atau ceramah dan debat politik; atau hujahan di dalam satu prosiding perundangan dan terjemahannya, tidak termasuk di dalam definisi karya sastera dan tidak dilindungi oleh Hakcipta.
KARYA MUZIK
5. Karya Muzik (musical works) pula adalah setiap karya-karya yang boleh digabung untuk menjadi komponen sesuatu lagu dan muzik seperti gubahan dan susunan melodi dan lirik atau senikata serta gubahan dan susunan (composition and arrangement) muzik dan permainan instrumen.
6. Hakcipta terhadap sesuatu lagu kadang kala melibatkan beberapa pemilik. Ini kerana penggubah melodi, penggubah senikata dan penggubah muzik masing-masing mempunyai Hakcipta terhadap karya mereka secara berasingan.
KARYA SENI
7. Karya Seni (artistic works) pula adalah karya-karya yang melibatkan unsur-unsur pembuatan kraf seperti karya-karya berikut:
KARYA FILEM
8. Karya filem pula lebih mudah untuk kita fahami sebagai bermaksud apa-apa rakaman di dalam bentuk visual bergerak atau gambar bergerak (motion picture) termasuk juga apa-apa runut bunyi (soundtrack) yang berkait dengan sesebuah filem.
9. Runut bunyi atau soundtrack di sini tidak semestinya merujuk kepada lagu-lagu yang mengiringi sesebuah filem semata-mata, ianya termasuk apa-apa bunyi yang terkandung di dalam sesebuah filem itu. Sebagai contoh; bunyian dialog, deruman enjin kereta ataupun hingar bingar sesuatu tempat yang ada di dalam filem tersebut.
RAKAMAN BUNYI
10. Rakaman bunyi adalah apa-apa rakaman bunyi-bunyian tidak termasuk apa-apa runut bunyi sesuatu karya filem. Sebagai contoh; rakaman bunyi fauna dan alam semulajadi seperti siulan burung atau dentuman guruh.
KARYA SIARAN
11. Karya Siaran pula boleh difahami sebagai apa-apa bentuk penyiaran seperti siaran podcast, radio atau television.
KERJA DERIVATIF
12. Apa pula yang dimaksudkan dengan kerja derivatif? Karya yang dilindungi melalui kerja-kerja derivatif secara lazimnya adalah kerja-kerja terjemahan, adaptasi atau gubahan semula sesuatu karya-karya asal.
13. Syarat utama untuk mendapat perlindungan bagi hasil kerja-kerja terjemahan atau adaptasi adalah ianya perlu mendapat kebenaran atau lesen daripada pencipta atau pemilik hakcipta karya asal tersebut.
En. Bustamam Hakim telah menterjemah siri buku Twilight ke dalam bahasa melayu, sebagai contoh. Hasil terjemahan tersebut akan dilindungi di bawah Akta Hakcipta 1987 selama mana En. Bustamam Hakim mendapat kebenaran atau lesen daripada pemegang Hakcipta siri buku Twilight tersebut.
PERSEMBAHAN
15. Adakah sesuatu persembahan boleh dilindungi oleh Akta Hakcipta 1987? Jawapannya Ya, boleh. Suatu Persembahan adalah merujuk kepada:
12. Namun sesuatu persembahan berbentuk bacaan berita, bersukan ataupun tindakan penonton turut serta di dalam satu persembahan tidak akan dilindungi oleh Akta.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 012 9797 494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
APA ITU HAKCIPTA? MEMAHAMI HAKCIPTA DI DALAM BAHASA YANG MUDAH.
1. Hakcipta terpelihara? Apa itu Hakcipta (copyright)? Apakah karya atau hasil kerja yang boleh dilindungi di bawah Akta Hakcipta? Bagaimana sesuatu Hakcipta tersebut dilanggar? Apa tindakan yang boleh dilakukan sekiranya berlaku perlanggaran Hakcipta?
2. Di atas adalah sebahagian daripada persoalan-persoalan asas berkenaan dengan Hakcipta yang akan cuba kami rungkaikan secara santai di dalam siri rencana ini.
3. Sebelum kita pergi dengan lebih lanjut, perkara pertama yang anda perlu tahu adalah undang-undang berkenaan dengan Hakcipta di Malaysia adalah diselaraskan melalui Akta Hakcipta 1987. Akta ini akan menjadi panduan dan rujukan utama (dan kajian kes Mahkamah) untuk kita fahami isu-isu berkaitan Hakcipta.
4. Anda juga perlu tahu bahawa badan yang mengurus dan mengawalselia perkara yang berkenaan dengan Hakcipta (dan Harta Intelek secara umumnya) adalah Perbadanan Harta Intelek Malaysia atau lebih dikenali sebagai Myipo.
5. Jadi, apa itu Hakcipta? Hakcipta adalah hak di sisi undang-undang yang diberikan secara eksklusif kepada pencipta karya untuk menentukan bagaimana karya tersebut diguna. Secara mudahnya, Hakcipta adalah hak untuk mengguna atau the right to copy.
6. Hakcipta juga adalah salah satu daripada dua cabang utama Harta Intelek yang merangkumi karya-karya ciptaan yang berasaskan seni, sastera dan juga persembahan.
Sekiranya En. Bustamam Hakim telah mencipta satu karya asli berbentuk lukisan, maka Hakcipta lukisan tersebut adalah harta intelek En. Bustamam Hakim yang mendapat perlindungan di bawah Akta Hakcipta 1987.
7. Jadi, apakah pula Harta Intelek? Secara mudahnya, Harta Intelek adalah satu kategori "Aset" berasaskan ciptaan dari minda seseorang manusia (intangible creations) yang telah dilestarikan di dalam bentuk material (reduced to material form).
En. Bustamam Hakim mempunyai idea untuk mencipta sesuatu karya (ciptaan dari minda). Beliau seterusnya hendaklah merakam idea tersebut kedalam bentuk material seperti kertas tulis, lukis atau skor ataupun rakaman audio visual hatta diukir pada kayu atau batu (dilestarikan di dalam bentuk material).
8. Harta Intelek merangkumi jenis "aset" yang merangkumi Hakcipta (copyright), Cap Dagangan (trademark), Paten (patents), Rekabentuk Perindustrian (industrial design), Petunjuk Geografi (geographical indication) dan Reka Bentuk Susun Atur Litar Bersepadu (Intergrated Circuit layout design).
9. Apakah jenis karya-karya yang mendapat perlindungan di bawah Akta Hakcipta 1987? Terdapat 6 jenis karya yang dilindungi oleh Akta Hakcipta 1987. Jenis karya-karya tersebut adalah karya sastera, muzik, seni, filem, rakaman bunyi, siaran dan karya terbitan.
10. Ini termasuklah karya terjemahan atau adaptasi ataupun apa jua penggubahan semula sesuatu karya asal yang lindungi oleh Hakcipta selama mana kebenaran atau lesen diperolehi daripada pemegang Hakcipta karya-karya asal tersebut. Ini secara lazimnya dikenali sebagai Kerja Derivatif (Derivative works).
11. Walaupun sesuatu karya tersebut buruk atau hodoh, ianya tetap dilindungi kerana karya-karya ini semua dilindungi tanpa mengira kualiti ataupun tujuan ianya dicipta, selama mana pencipta (author) karya tersebut adalah individu yang berkelayakan (qualified person).
12. Siapakah individu yang berkelayakan disisi Akta Hakcipta 1987? Definisi individu yang berkelayakan disisi Akta adalah individu yang merupakan warganegara ataupun pemastautin tetap (permanent resident) dan untuk badan korporat pula, badan korporat itu itu hendaklah ditubuhkan di Malaysia dan dibawah undang-undang negara.
13. Walaubagaimanapun, Akta Hakcipta 1987 tidak memberi perlindungan terhadap idea, prosedur, cara operasi, kaedah pengendalian dan juga konsep matematik. Kenapa? Kerana perlindungan Hakcipta hanya diberikan kepada sesuatu idea yang TELAH dilestarikan di dalam bentuk material sahaja.
En. Bustamam Hakim telah mencipta satu karya lukisan. Suatu lukisan adalah karya yang dilindungi oleh Akta Hakcipta 1987, namun idea sesuatu lukisan atau cara En. Bustamam Hakim melukis tidak boleh dianggap sebagai satu karya Hakcipta.
14. Sebagai tambahan, karya-karya sastera, muzik dan seni tidak akan mendapat perlindungan Hakcipta melainkan sekiranya karya-karya tersebut adalah asli dan telah ditulis, dirakam ataupun dilestarikan dalam bentuk material.
Sekiranya En. Bustamam Hakim mencipta lagu, maka lagu tersebut hendaklah dilestarikan samada di dalam bentuk tulisan skor (music/score sheet), rakaman audio ataupun di simpan di dalam bentuk material seperti kaset, cakera padat, pemacu pena dan sebagainya.
Untuk maklumat lanjut, rujuk pautan berikut:
👉 Apa itu Hakcipta (Copyright)
👉 Jenis karya yang dilindungi Akta Hakcipta.
👉 Tempoh masa perlindungan Hakcipta
👉 Karya yang tidak dilindungi Hakcipta
👉 Tindakan apabila Hakcipta dilanggar
👉 Kesalahan Hakcipta yang boleh didakwa
Hubungi kami di 0129797494 atau menerusi email di norhafeezlaw@gmail.com atau menerusi kotak pertanyaan untuk sebarang maklumat lanjut.
Copyright © Nor Hafeez Law. Designed by OddThemes
){kind=link}
 - Bahagian 4.){kind=link}
 - Bahagian 3.){kind=link}
 - Bahagian 2){kind=link}
 - Bahagian 1.){kind=link}